انواع بی مقیاس سازی
بی مقیاس سازی یکی از گام های مهم در تصمیم گیری چند معیاره است و برای بی بعد کردن ماتریس تصمیم استفاده می شود. روش های مختلفی برای بی مقیاس سازی استفاده می شود که عبارتند از:
- بی مقیاس سازی مستقیم
- بی مقیاس سازی نرم (اقلیدسی)
- بی مقیاس سازی خطی
- بی مقیاس سازی فازی
همان طور که در بالا اشاره شد بی مقیاس سازی به طور کلی به چهار صورت مستقیم، نرم اقلیدسی، خطی و فازی در تصمیم گیری چند معیاره مورد استفاده قرار می گیرد.
انواع بی مقیاس سازی
بی مقیاس سازی مستقیم
مزیت این شیوه علاوه بر سادگی، آن است كه مجموع عناصر بی مقیاس شده هر معیار برابر یك شده و مقایسه اعداد را ساده ترمی سازد. ضمن آن كه نسبت ترجیح گزینه ها بر یكدیگر، قبل و بعد از بی مقیاس سازی ثابت باقی می ماند. این روش با استفاده از رابطه زیر انجام می شود.
بی مقیاس سازی نرم (اقلیدسی)
مشكل عمده این روش آن است كه طول مقیاس اندازه گیری در حالت قبل و بعد از بی مقیاس سازی ثابت باقی نمی ماند. در واقع حداقل و حداكثر مقادیر بی مقیاس شده هر شاخص برابر نبوده و مقایسه شاخص ها با یكدیگر همچنان خالی از اشكال نخواهد بود. روش نرم اقلیدسی با استفاده از رابطه زیر انجام می شود.
بی مقیاس سازی خطی
مزیت این شیوه آن است كه تبدیلات در یك مقیاس خطی انجام شده و نسبت امتیاز عناصر درشاخص ها به یكدیگر، قبل و بعد از بی مقیاس سازی ثابت باقی می ماند. این روش بی مقیاس سازی با استفاده از رابطه زیر صورت می گیرد.
انواع بی مقیاس سازی انواع بی مقیاس سازی انواع بی مقیاس سازی انواع بی مقیاس سازی
بی مقیاس سازی فازی
در این روش بی مقیاس کردن یک شاخص (xj) با جنبه مثبت به صورت زیر است
و برای یک شاخص با جنبه منفی عبارت است از:
در این روش نیز nij بین صفر و یک است و نقطه ضعف احتمالی تبدیل فوق اینست که منجر به یک تغییر متناسب در نتایج نمی شود.
در ادامه می توانید مثال بی مقیاس سازی را با هر کدام از این چهار روش مشاهده نمایید.