روش ترکیبی DEMATEL و ANP
روش ANP بر پایه DEMATEL یا همان دنپ از روش های بسیار پرکاربرد در زمینه; تصمیم گیری چند معیاره می باشد. بسیاری از روش های تصمیم گیری چند معیاره روابط بین معیارها را در نظر نمی گیرند.
بنابراین ، معیارها با ساختار سلسله مراتبی و خطی فرض می شوند. در دنیای واقعی ، روابط بین معیارهای مسائل تصمیم گیری می تواند ساختار شبکه ای داشته باشد ;و در این حالت نمی توان مشکل را با روش های خطی مانند AHP ، TOPSIS ، VIKOR و غیره تجزیه و تحلیل کرد.
ساعتی (1996) برای آزادسازی این محدودیت از روش های خطی ، روش فرآیند تحلیلی شبکه را توسعه داد.
در سلسله مراتب کنترل روش ANP اصلی ، به عبارت دیگر نقشه ارتباط شبکه به طور فرضی نشان داده شده و ابرماتریس بدون وزن با مقایسه دو به دو برای محاسبه وزن اهمیت ابعاد / معیارها تولید می شود.
روش ترکیبی DEMATEL و ANP
در روش دینپ (ANP برپایه DEMATEL) ، ساختار شبکه و وزن ابعاد با روش DEMATEL تعیین می شود و ;از ماتریس تأثیر کل روش DEMATEL برای تشکیل ابرماتریس بدون وزن برای روش ANP استفاده می شود. در سالهای اخیر از DANP به طور گسترده ای در بسیاری از مناطق استفاده می شود.
DANP هفت مرحله حل دارد (به شکل زیر نگاه کنید).
چهار مرحله اول دیمتل و سه مرحله دیگر برای ای.ان.پی نامیده می شود.
دیمتل یک روش تصمیم گیری چند معیاره است که توسط موسسه بتل ژنو ساخته شده است; از دیمتل برای تحلیل و نشان دادن روابط مستقیم و غیرمستقیم بین معیارهای تصمیم گیری استفاده شده است.
با موفقیت در بسیاری از زمینه ها مانند انتخاب تأمین کننده ، کیفیت خدمات ، ارزیابی پرسنل ، ارزیابی عوامل; کلیدی موفقیت در بانکداری ، تصمیم گیری در مورد مکان تسهیلات ، مدیریت زنجیره تأمین ;و غیره به کار رفته است.
دیمتل از محاسبات ماتریس برای بدست آوردن روابط استفاده می کند و نمودار تأثیرگذاری ایجاد می کند که; ابعاد / معیارهای علت و معلول را با نتایج جدا می کند.
گام های روش DNAP
مرحله 1: تولید ماتریس تأثیر مستقیم
- از پاسخ دهندگان خواسته می شود میزان تأثیرگذاری را در معیارهای 0 ، 1 ، 2 ، 3 ، 4 نشان دهند که
- “کاملاً بدون تأثیر (0) ، تأثیر کم (1) ، تأثیر متوسط (2) ، تأثیر زیاد (3) و تأثیر بسیار زیاد (4) .
- یک ماتریس با پاسخ ها تشکیل می شود.
ماتریس تأثیر مستقیم A را می توان به صورت زیر نشان داد.
روش ترکیبی DEMATEL و ANP
aij درجه تأثیرگذار معیار i را به معیار j نشان می دهد و مورب ماتریس “0” است.
مرحله 2: عادی سازی ماتریس تأثیر مستقیم
ماتریس تأثیر نرمال X به شرح زیر محاسبه می شود.
مرحله 3: استخراج ماتریس تأثیر کل
کاهش مداوم اثرات غیرمستقیم مسائل در امتداد قدرت ماتریس X ، ضامن راه حل های همگرا برای; ماتریس معکوس مشابه ماتریس زنجیره ای مارکوف جذب کننده است. توجه داشته باشید که
جایی که 0 ماتریس صفر است و I ماتریس یکه است ماتریس نفوذ کل از طریق زیر بدست می آید:
روش ترکیبی DEMATEL و ANP
مرحله 4: تهیه نمودار ارتباط نقشه و شبکه
D نشان دهنده برداری است که مجموع سطر متشکل از ماتریس نفوذ کل T است و R نشان دهنده برداری است که مجموع ستون تشکیل شده از T.
- di مجموع ردیف i ماتریس T است ، و مجموع اثرات مستقیم و غیرمستقیم را از معیار I در معیارهای دیگر نشان می دهد.
- به طور مشابه rj مجموع ستون ماتریس T است و مجموع تأثیرات مستقیم ;و غیرمستقیم را نشان می دهد که معیار j از معیارهای دیگر دریافت نموده است.
با کمک بردارهای D و R درجه نقش اصلی معیارها (D+R) و تأثیرات خالص معیارها بر روی سیستم (D-R) محاسبه می شود.
- اگر اثر خالص معیار i مثبت باشد ، معیار i بر سایر معیارها تأثیر می گذارد و اگر (Di-ri) منفی باشد ، به این معنی است که معیار i تحت تأثیر سایر معیارها قرار می گیرد.
- نقش اصلی معیارها (Di+ri) نشان دهنده میزان روابط با معیارهای دیگر است.
- نمودار تأثیر می تواند با نگاشت جفت محاسبه شده از (Di+ri , Di-ri) ; ابعاد / معیارهای روابط گاه به گاه را می توان بر روی نمودار تجسم کرد.
انواع مختلفی از روش DANP وجود دارد; مراحل پردازش روش ترکیبی DEMATEL و ANP که توسط چن و همکاران ارائه شده است، به شرح زیر است:
مرحله 5: تشکیل سوپرماتریس بدون وزن
ماتریس تأثیر کل T را می توان به ماتریس مبتنی بر معیارها TC ;و ماتریس مبتنی بر ابعاد TD تقسیم کرد.
TD ماتریس تأثیر کل بر اساس ابعاد را نشان می دهد و از معیارهای ماتریس تأثیر کل بر اساس معیارها TC با میانگین گیری گروه ها / ابعاد در خود حاصل می شود. ماتریس تأثیر کل بر اساس معیارها در معادله زیر نشان داده شده است.
روش ترکیبی DEMATEL و ANP
سپس ماتریس تأثیر کل برای ابرماتریس بدون وزن آماده می شود. برای این منظور ماتریسTc به ماتریس نرمال Tc تبدیل می شود و سپس برای دستیابی به سوپرماتریس بدون وزن W جابجا می شود. مراحل فرآیند با معادله داده شده است.
چندین گروه / ابعاد در ماتریس Tc وجود دارد. همه گروه ها / ابعاد به خودی خود با تقسیم همه عناصر به مجموع ردیف نرمال می شوند.
wij بردار ویژه اصلی تأثیر معیارها در خوشه j در مقایسه با خوشه i را نشان می دهد. اگر خوشه i هیچ تاثیری در خوشه j نداشته باشد آنگاه wij=0
مرحله 6: به دست آوردن سوپرماتریس وزن دار
با ضرب سوپرماتریس بدون وزن و ماتریس تأثیر کل نرمال شده ، سوپرماتریس وزنی بدست می آید.
روش ترکیبی DEMATEL و ANP
مرحله 7: محاسبه اولویت های کلی
در عمل تا زمانی که سوپرماتریس محدود کننده پایدار شود ، می توان روند افزایش قدرت h را متوقف کرد تا وزن های تأثیرگذار نهایی هر معیار را بدست آوریم. بنابراین وزن های ANP حاصل می شود.
در انتها معیارها بر اساس اوزان آن رتبه بندی می شوند.
مثال روش ترکیبی DEMATEL و ANP
این مثال از مقاله A Hybrid MCDM Model for Improving GIS-Based Solar Farms Site Selection استخراج شده است.
از روش DEMATEL برای بررسی مشکلات وابستگی متقابل و بازخورد در بین ده معیار این بررسی ادبیات استفاده می شود. پس از آن ، ساختار مطالعه شبکه نفوذ در شکل زیر نمایش داده می شود.
گام اول
ماتریس تأثیر A در ابتدا نمایش داده می شود (جدول 1).
مثال روش ترکیبی DEMATEL و ANP
گام دوم
ماتریس تأثیر نرمال G که در جدول 2 نشان داده شده است
گام سوم
کل ماتریس تأثیر T نشان داده شده در جدول 3 محاسبه می شود.
گام چهارم
INRM روابط متقابل تأثیرگذار برای سایت مزارع خورشیدی در نهایت توسط بردار r و بردار d ساخته می شود (جدول 4) مشتق شده از ماتریس تأثیر کل T.
مثال روش ترکیبی DEMATEL و ANP
گام پنجم
از DANP برای دستیابی به سطح وزن تأثیرگذار ده معیار برای انتخاب سایت مزارع خورشیدی نشان داده شده در جداول 5 ، 6 و 7 بر اساس ساخت شبکه نفوذ از DEMATEL ، از DANP استفاده شده است.
یافته های تجربی نشان می دهد که متخصصان توجه بیشتری به تابش خورشید (9 𝐶) ، دما (10 𝐶) و فاصله تا روستاها (7 𝐶) دارند. با این حال ، کمتر در جهت (𝐶3) و فاصله تا خطوط برق (𝐶6).
مثال روش ترکیبی DEMATEL و ANP
نتایج نشان می دهد که میزان وزن های تأثیرگذار در تابش خورشید ، دما و مسافت تا روستاها بسیار بیشتر است.
به طور خاص ، تابش خورشید دارای بیشترین وزن تأثیرگذار 0.12 ، و پس از آن دما (0.116) و فاصله از روستاها (0.103) است. علاوه بر این ، سطح وزن تأثیرگذار جهت گیری و فاصله تا خطوط برق به طور متوسط کمتر از 0.09 است.
هنگام مقایسه معیارها در بعد ، وزن تأثیرگذار ظرفیت زراعی 0.097 در بعد محیط است (𝐷1). کارشناسان فکر می کنند منطقه مهمترین معیار در بعد (orography (𝐷2 است. همانطور که برای مکان (𝐷3) ، وزن تأثیرگذار فاصله تا روستاها بالاترین است.
اشعه خورشیدی توسط کارشناسان به عنوان مهمترین معیار در ابعاد اقلیم شناسی در نظر گرفته می شود (𝐷4).
نتایج دریافت شده نشان می دهد که تابش خورشید (رتبه اول) آخرین معیاری است که می تواند هنگام بهبود عملکرد مزارع خورشیدی نادیده گرفته شود.
کارشناسان از نظر ابعاد اقلیم شناسی (𝐷4) بسیار نگران هستند زیرا میانگین (0.118) معیارهای آن از نظر ابعاد بسیار بیشتر از سایرین است.
