روش تسلط
در بسیاری از مسائل تصمیم گیری، تصمیم گیرنده با چندین معیار مختلف و متعارض مواجه می شود. این معیارها ممکن است کمی یا کیفی باشند و ارزیابی آنها دشوار باشد. در این شرایط، استفاده از روش های سنتی تصمیم گیری که بر اساس جبران سازی است، ممکن است کارآمد نباشد. در چنین مواردی، روش های تصمیم گیری غیر جبرانی می توانند مفید باشند.
آنچه می خوانید
تصمیم گیری غیر جبرانی
تصمیم گیری غیر جبرانی (Non-compensatory decision making) رویکردی برای تصمیم گیری در شرایطی است که تصمیم گیرنده نمی تواند بین گزینه ها به طور کامل جبران کند. این بدان معناست که یک گزینه ممکن است در برخی معیارها بهتر از گزینه دیگر باشد، اما در برخی دیگر بدتر باشد. در روش های تصمیم گیری غیر جبرانی، تصمیم گیرنده ترجیحات خود را بیان می کند و سپس گزینه هایی انتخاب می شوند که بیشترین مطابقت را با این ترجیحات داشته باشند.
مزایا و معایب تصمیم گیری غیر جبرانی
روش های تصمیم گیری غیر جبرانی مزایای مختلفی دارند که عبارتند از:
- ساده تر و قابل فهم تر از روش های جبرانی هستند.
- در شرایطی که معیارها ناهمگن یا متعارض هستند، بهتر عمل می کنند.
- به راحتی می توانند با ترجیحات پیچیده تصمیم گیرنده سازگار شوند.
معایب روش های تصمیم گیری غیر جبرانی نیز عبارتند از:
- ممکن است نتایج غیر خطی و غیر قابل پیش بینی داشته باشند.
- در برخی شرایط ممکن است منجر به انتخاب گزینه های غیر بهینه شوند.
- نیاز به درک عمیق تر از ترجیحات تصمیم گیرنده دارند.
روش تسلط
روش تسلـط (Domination method) یکی از روش های تصمیم گیری غیر جبرانی است که به طور گسترده ای مورد استفاده قرار می گیرد. این روش بر اساس این ایده است که گزینه هایی انتخاب می شوند که برتری های بیشتری نسبت به سایر گزینه ها داشته باشند. یک گزینه برتر از گزینه دیگر است اگر در حداقل یک معیار بهتر باشد و در هیچ معیار دیگری بدتر نباشد.
تاریخچه روش تسلط
روش تسلـط برای اولین بار توسط چارلز هاچینگ (Charles H. Hasting) در سال 1928 معرفی شد. این روش به سرعت مورد توجه قرار گرفت و به یکی از محبوب ترین روش های تصمیم گیری غیر جبرانی تبدیل شد.
شرایط مناسب استفاده از روش تسلط
روش تسلط در شرایط زیر مناسب است:
- هنگامی که معیارها ناهمگن یا متعارض هستند
- هنگامی که تصمیم گیرنده ترجیحات پیچیده دارد
- هنگامی که زمان یا منابع محدود است
مثال های دیگر از کاربرد روش تسلط
روش تسلـط را می توان در موارد زیر استفاده کرد:
- انتخاب شغل
- انتخاب دانشگاه
- انتخاب شریک زندگی
- انتخاب سرمایه گذاری
- انتخاب استراتژی بازاریابی
در نهایت، روش تسلط یک روش ساده و قابل فهم برای تصمیم گیری غیر جبرانی است. این روش در شرایطی که معیارها ناهمگن یا متعارض هستند، بهتر عمل می کند. همچنین در شرایطی که تصمیم گیرنده ترجیحات پیچیده دارد، مفید است.
مراحل روش تسلط
مراحل روش تسلط به شرح زیر است:
- تعریف معیارها: در اولین گام، معیارهای مختلفی که برای تصمیم گیری مهم هستند، شناسایی و تعریف می شوند.
- ارزیابی گزینه ها: برای هر گزینه، ارزش آن در هر یک از معیارها ارزیابی می شود.
- حذف گزینه های غیر غالب: گزینه هایی که توسط سایر گزینه ها غالب شده اند، حذف می شوند.
- انتخاب گزینه های برتر: اگر گزینه های باقی مانده برابر باشند، تصمیم گیرنده ترجیح خود را بیان می کند و گزینه ای که بهترین مطابقت را با ترجیحات او دارد، انتخاب می شود.
مثالی از کاربرد روش تسلط
فرض کنید یک فرد تصمیم به خرید یک تلفن همراه جدید دارد. او سه گزینه مختلف، یعنی سامسونگ S22 اولترا، آیفون 13 پرو و شیائومی 12 را در نظر دارد. او معیارهای مهمی مانند قیمت، دوربین، صفحه نمایش و عمر باتری را در نظر می گیرد.
| معیار | سامسونگ S22 اولترا | آیفون 13 پرو | شیائومی 12 |
|---|---|---|---|
| قیمت | گران | گران | ارزان |
| دوربین | عالی | خوب | خوب |
| صفحه نمایش | فوق العاده | خوب | خوب |
| عمر باتری | مناسب | عالی | بسیار خوب |
حذف گزینه های غیر غالب
با توجه به جدول ارزیابی گزینه ها، گزینه شیائومی 12 توسط دو گزینه دیگر غالب شده است و بنابراین حذف می شود.
انتخاب گزینه برتر
اکنون دو گزینه باقی مانده، یعنی سامسونگ S22 اولترا و آیفون 13 پرو، برابر هستند. بنابراین، تصمیم گیرنده باید ترجیح خود را بیان کند. اگر او اهمیت بیشتری به دوربین می دهد، ممکن است آیفون 13 پرو را انتخاب کند.
اگر او اهمیت بیشتری به صفحه نمایش می دهد، ممکن است سامسونگ S22 اولترا را انتخاب کند. یا اگر او ترجیح می دهد تلفنی با قیمت مناسب تر داشته باشد، ممکن است باز هم سامسونگ S22 اولترا را انتخاب کند.
تفاوت روش با سایر روش های تصمیم گیری غیرجبرانی
روش تسلط با سایر روش های تصمیم گیری غیرجبرانی در چند مورد تفاوت دارد:
- ساده تر است: روش تسلط نیازی به محاسبات پیچیده یا استفاده از نرم افزار ندارد. این روش را می توان به راحتی با استفاده از یک ماتریس تصمیم گیری ساده اجرا کرد.
- سریع تر است: روش تسلط زمان کمتری نسبت به سایر روش های تصمیم گیری غیرجبرانی نیاز دارد. این روش می تواند در زمان کوتاهی گزینه های غیر غالب را حذف کند و گزینه های برتر را شناسایی کند.
- منطقی تر است: روش تسلط بر اساس منطق تسلط است. این منطق بیان می کند که اگر یک گزینه در حداقل یک معیار بهتر باشد و در هیچ معیار دیگری بدتر نباشد، آن گزینه بر گزینه دیگر تسلط دارد.
سایر روش های تصمیم گیری غیرجبرانی، مانند روش حذفی، روش لکسیکوگرافی، روش رضایت بخش شمول و روش رضایت بخش خاص، پیچیده تر و زمان بر تر هستند. همچنین، این روش ها بر اساس منطق های متفاوتی عمل می کنند که ممکن است برای تصمیم گیرندگان قابل درک نباشد.
در جدول زیر، تفاوت روش تسلط با سایر روش های تصمیم گیری غیرجبرانی به طور خلاصه آورده شده است:
| ویژگی | روش تسلط | سایر روش های تصمیم گیری غیرجبرانی |
|---|---|---|
| سادگی | ساده تر | پیچیده تر |
| سرعت | سریع تر | زمان بر تر |
| منطق | منطق تسلط | منطق های متفاوت |
نتیجه گیری
روش تسلط یک روش ساده و قابل فهم برای تصمیم گیری غیر جبرانی است. این روش در شرایطی که معیارها ناهمگن یا متعارض هستند، بهتر عمل می کند. همچنین در شرایطی که تصمیم گیرنده ترجیحات پیچیده دارد، مفید است.
در مجموع، این روش یک روش ساده، سریع و منطقی برای تصمیم گیری غیرجبرانی است. این روش در شرایطی که معیارها ناهمگن یا متعارض هستند، بهتر عمل می کند. همچنین در شرایطی که تصمیم گیرنده ترجیحات پیچیده دارد، مفید است.
سوالات متداول
آیا روش تسلط همیشه بهترین گزینه را انتخاب می کند؟
خیر، روش تسلط همیشه بهترین گزینه را انتخاب نمی کند. این روش ممکن است منجر به انتخاب گزینه ای شود که از نظر تصمیم گیرنده بهینه نباشد.
در چه شرایطی روش تسلط باید استفاده شود؟
روش تسلط در شرایطی که معیارها ناهمگن یا متعارض هستند، بهتر عمل می کند. این روش همچنین در شرایطی که تصمیم گیرنده ترجیحات پیچیده دارد، مفید است.
آیا روش تسلط برای تصمیم گیری در شرایطی که معیارها کمی هستند، مناسب است؟
بله، روش تسلط برای تصمیم گیری در شرایطی که معیارها کمی هستند، نیز مناسب است. در این شرایط، ارزش هر گزینه در هر یک از معیارها به راحتی قابل اندازه گیری است.
از مشاوره با ما پشیمان نمی شوید
خدمات فرابگیر
- تبلیغات در فضای مجازی گوگل، اینستاگرام و فیس بوک.
- مدیریت صفحات اجتماعی اینستاگرام و فیس بوک.
- برنامه نویسی حرفه ای با جدیدترین متدهای روز دنیا
- طراحی وب سایت و سئو نمودن مطالب با جدیدترین راهکارها برای بازدید حداکثری مطالب
- خدمات طراحی سربرگ؛ کار ویزیت، لوگو و بسته مدیریتی
- پروژهای دانشجویی در زمینه تحقیق در عملیات، آمار و تصمیم گیری چندمعیاره
- آموزش مجازی برای کاربران در زمینه های درخواستی دوره های موجود در وب سایت
باعث افتخارست که مجموعه ما تا کنون بیش از ۱۲۰۰۰ پروژه موفق در زمینه های متخلف ارائه نموده است که با مراجعه به بخش نمونه کارها در دسترس شما عزیزان قرار گرفته است. در صورتی که تصور می کنید پروژه مورد نظر شما در این دسته بندی ها قرار ندارد با تماس با تیم حرفه ای ما می توانید از مشاوره رایگان بهره مند گردید.