روش ahp (ای اچ پی) به همراه مثال

روش ahp (ای اچ پی) به همراه مثال

روش تحلیل سلسله مراتبی (AHP)

یکی از کارآمد ترین تکنیک های تصمیم گیری فرایند تحلیل سلسله مراتبی (Analytical Hierarchy process-AHP) که اولین بار توسط توماس ال ساعتی در 1980 مطرح شد. بر اساس مقایسه های زوجی بنا نهاده شده. امکان بررسی سناریوهای مختلف را به مدیران می دهد.

اصول فرایند تحلیل سلسله مراتبی

• اصل 1. شرط معکوسی (Reciprocal Condition): اگرترجیح عنصر A بر عنصر B برابر n باشد ترجیح عنصر B بر عنصر A برابر n/1خواهد بود.
• اصل 2. همگنی (Homogeneity): عنصر A با عنصر B باید همگن و قابل قیاس باشند . به بیان دیگر برتری عنصر A بر عنصر B نمی تواند بی نهایت یا صفر باشد.
• اصل 3. وابستگی (Dependency): هر عنصر سلسله مراتبی به عنصر سطح بالاتر خود می تواند وابسته باشد. به صورت خطی این وابستگی تا بالاترین سطح می تواند ادامه داشته باشد.
• اصل 4. انتظارات (Expectation):  هرگاه تغییر در ساختمان سلسله مراتبی رخ دهد پروسه ارزیابی باید مجددا انجام گیرد.

فرایند تحلیل سلسله مراتبی در یک نگاه

روش ahp روش ahp روش ahp روش ahp

ساخت سلسله مراتبی:

سلسله مراتبی یک نمایش گرافیکی از مساله پیچیده واقعی می باشد که در راس آن هدف کلی مساله و در سطوح بعدی معیار ها و گزینه ها قرار دارند. هر چند یک قاعده ثابت و قطعی برای رسم سلسله مراتبی وجود ندارد . سلسله مراتبی ممکن است به یکی از صورت های زیر باشد :

• هدف _ معیارها _ زیر معیار ها _ گزینه ها
• هدف _ معیارها _ عوامل _ زیر عوامل _ گزینه ها

ترکیب(محاسبه) وزنها:

 1) وزن نسبی ( local priority)

• حداقل مربعات
• حداقل مربعات لگاریتمی
• بردار ویژه
• روش های تقریبی
  • مجموع سطری
  • مجموع ستونی
  • میانگین حسابی
  • میانگین هندسی

2) وزن نهایی ( overall priority): وزن نهایی هر گزینه در یک فرایند سلسله مراتبی از مجموع حاصلضرب اهمیت معیارها در وزن گزینه ها بدست می آید.

در این قسمت شما می توانید انواع وزن دهی در روش ahp را به طور کامل مشاهده نمایید.

محاسبه نرخ سازگاری: 

در این قسمت شما می توانید انواع وزن دهی در روش ahp را به طور کامل مشاهده نمایید.

روش ahp

مقایسه های زوجی:

تحلیل مقایسه زوجی (Paired Comparison Analysis)، به شما کمک می کند تا اهمیت تعدادی از انتخابهای مرتبط با یکدیگر را تعیین نمائید. این روش حل مهمترین مسائل را آسان نموده،یا گزینش راه حلی که متضمن بیشترین منافع باشد را تسهیل می نماید. تحلیل مقایسه زوجی به شما اجازه می دهد تا در شرایطی که دچار ناسازگاری تقاضاها در مورد منابع تان می شوید، بتوانید به اولویت بندی این درخواستها نائل آئید…..

تحلیل حساسیت:

با استفاده از آنالیز حساسیت شما به سرعت می توانید تعیین کنید که چگونه تغییر در اهمیت یک معیار بر گزینه های انتخابی تاثیر خواهد گذاشت. همچنین برنامه EXPERT CHOICE می‌تواند قضاوت های افراد مختلف در یک مدل گروهی را نیز سنتر و تلفیق کرده و نتایج کلی را بیان نماید.

روش رتبه بندی:

پس از محاسبه وزن هر کدام از شاخص ها و همچنین زیر معیارها می توان به ترتیب از کمترین به بیشترین وزن رتبه بندی نمود و برترین گزینه را انتخاب کرد.

• مثال تحلیل سلسله مراتبی: نمونه ای حل شده از روش بالا
• AHP چند سطحی ( زمانی که بیش از یک سطح معیار داشته باشید)
• AHP گروهی: زمانی که تعداد افرادی که پرسش نامه را جواب داده اند بیش از یک نفراست