روش ARAS

تکنیک ARAS مخفف Additive Ratio ASsessment به معنای ارزیابی نسبت افزایشی است و در مطالعات داخلی با عنوان ارزیابی مجموع نسبت ها نیز از آن یاد می شود.

تکنیک ARAS بوسیله زاوادساکاس و همکارانش به سال ۲۰۱۰ پیشنهاد شد. این روش یکی از بهترین روش‌های تصمیم‌گیری چند معیاره برای انتخاب بهترین گزینه است. بهترین گزینه آن است که بیشترین فاصله را از عوامل منفی و کمترین فاصله را از عوامل مثبت داشته باشد.

کاربرد ویژه آراس ارزیابی شرکت های بورس براساس اطلاعات مالی است. بطور کلی تکنیک ARAS مانند بسیاری از تکنیک های تصمیم‌گیری چندمعیاره در جستجوی راه حلی برای انتخاب بهترین گزینه است.

این تکنیک از نظر هدف با تکنیک‌های خانواده ماتریس تصمیم یعنی PROMETHEE, SIR, ORESTE و ELECTERE نیز قابل مقایسه است اما از نظر سادگی با تکنیک‌های TOPSIS, VIKOR و SAW قابل مقایسه است.

ویژگی های تکنیک ARAS

هدف: انتخاب بهترین گزینه براساس تعدادی شاخص

الزامات: باید اوزان شاخص‌ها قابلا مشخص شده باشد.

الگوریتم اجرایی تکنیک آراس ARAS به صورت زیر است:

تشکیل ماتریس تصمیم

نخستین گام در این تکنیک تشکیل ماتریس تصمیم است. ماتریس تصمیم گیری یک ماتریس برای ارزیابی تعدادی گزینه براساس تعدادی معیار است. یعنی ماتریسی که در آن هر گزینه براساس تعدادی معیار امتیازدهی شده است.

ماتریس تصمیم با X و هر درایه آن با x_ij نشان داده می‌شود.

تشکیل ماتریس تصمیم نرمال

نرمال سازی یا بی مقیاس سازی دومین گام در حل تمامی تکنیک های تصمیم گیری چندمعیاره مبتنی بر ماتریس تصمیم است. در روش های MCDM بهتر است از واژه بی‌مقیاس سازی استفاده شود. در تکنیک COPRAS نرمال سازی به روش خطی صورت می‌گیرد.

نکته: اگر شاخص‌ها از نوع منفی (زیان) باشند ابتدا باید معکوس شوند و سپس به روش خطی نرمال شوند.

تشکیل ماتریس تصمیم نرمال موزون

در گام سوم از تکنیک آراس ARAS باید ماتریس تصمیم نرمال ایجاد شده، موزون شود. برای این منظور وزن هر معیار در تمامی درایه‌های زیر همان معیار ضرب می شود.

وزن معیارها باید از قبل مشخص شود. برای این منظور معمولاً از تکنیک آنتروپی شانون، فرایند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) ، روش بهترین بدترین (BWM) و روش سوارا SWARA استفاده می‌شود.

محاسبه میزان مطلوبیت هر گزینه

در گام چهارم از تکنیک آراس ARAS میزان مطلوبیت هر گزینه بوسیله تابع مطلوبیت با محاسبه می‌شود. بهترین گزینه آن است که مطلوبیت بزرگتری دارد. همچنین در نهایت باید درجه مطلوبیت محاسبه شود. میزان مطلوبیت هر گزینه با S_i نمایش داده می شود و بصورت زیر محاسبه می شود:

S_i= Σ(V_ij)

K_i=S_i/S_o

درجه مطلوبیت گزینه براساس مقایسه با یک مقدار بهینه محاسبه می‌شود. مقدار بهینه براساس دیدگاه خبرگان، نرم صنعت یا بهترین مقادیر ماتریس موزون شده قابل حصول است.

مثال روش ARAS

این مثال بر اساس A novel method for materials selection in mechanical design استخراج شده است. معیار اول MMR هر بزرگتر بهتر و سایر معیارها هرچه کوچکتر بهتر در نظر گرفته شده است.