تصمیم گیری چند شاخصه غیرجبرانی
تصمیم گیری فرآیند انتخاب یکی از گزینه های موجود در میان گزینه های متعدد است. در بسیاری از مسائل تصمیم گیری، تصمیم گیرنده باید با توجه به چندین شاخص مختلف، بهترین گزینه را انتخاب کند. به این نوع تصمیم گیری، تصمیم گیری چند شاخصه گفته می شود.
آنچه می خوانید
تعریف تصمیم گیری چند شاخصه
تصمیم گیری چند شاخصه (MADM) به فرآیند انتخاب یک گزینه از میان گزینه های موجود براساس چندین شاخص مختلف گفته می شود. این شاخص ها ممکن است کمی یا کیفی باشند و ممکن است دارای واحدهای سنجش متفاوتی باشند.
به عنوان مثال، یک تصمیم گیرنده ممکن است در حال انتخاب یک خودرو باشد. در این مسئله، تصمیم گیرنده باید به چندین شاخص مختلف توجه کند، مانند قیمت، کیفیت، مصرف سوخت، فضای داخلی و امکانات رفاهی.
تصمیم گیری چند شاخصه در بسیاری از مسائل زندگی روزمره کاربرد دارد. به عنوان مثال، در مسائل زیر می توان از تصمیم گیری چند شاخصه استفاده کرد:
- انتخاب شغل
- خرید خانه
- انتخاب دانشگاه
- انتخاب همسر
- سرمایه گذاری
تصمیم گیری چند شاخصه به دو دسته کلی جبرانی و غیرجبرانی تقسیم می شود. در تصمیم گیری چند شاخصه جبرانی، تصمیم گیرنده می تواند با تخصیص وزن های مختلف به شاخص ها، نقطه ضعف یک شاخص را با مزیت یک شاخص دیگر جبران کند. در تصمیم گیری چند شاخصه غیرجبرانی، تصمیم گیرنده حاضر به تبادل بین شاخص ها نیست و هر شاخص به طور مستقل از سایر شاخص ها مورد ارزیابی قرار می گیرد.
تصمیم گیری چند شاخصه غیرجبرانی تصمیم گیری چند شاخصه غیرجبرانی تصمیم گیری چند شاخصه غیرجبرانی
انواع تصمیم گیری چند شاخصه
تصمیم گیری چند شاخصه (MADM) به فرآیند انتخاب یک گزینه از میان گزینه های موجود براساس چندین شاخص مختلف گفته می شود. این شاخص ها ممکن است کمی یا کیفی باشند و ممکن است دارای واحدهای سنجش متفاوتی باشند.
تصمیم گیری چند شاخصه به دو دسته کلی جبرانی و غیرجبرانی تقسیم می شود.
تصمیم گیری چند شاخصه جبرانی
در تصمیم گیری چند شاخصه جبرانی، تصمیم گیرنده می تواند با تخصیص وزن های مختلف به شاخص ها، نقطه ضعف یک شاخص را با مزیت یک شاخص دیگر جبران کند. به عنوان مثال، اگر یک تصمیم گیرنده در حال انتخاب یک خودرو است، ممکن است به دو شاخص قیمت و کیفیت توجه کند. اگر یک خودرو از نظر قیمت بسیار ارزان باشد، اما از نظر کیفیت بسیار ضعیف باشد، تصمیم گیرنده ممکن است آن خودرو را انتخاب کند، حتی اگر قیمت آن خودرو بسیار پایین تر از سایر خودروهای موجود باشد.
مزایای تصمیم گیری چند شاخصه جبرانی
- انعطاف پذیری بیشتر: تصمیم گیرنده می تواند با تخصیص وزن های مختلف به شاخص ها، ترجیحات خود را بهتر بیان کند.
- توانایی دستیابی به بهینگی: در صورتی که تصمیم گیرنده بتواند وزن های مناسب را برای شاخص ها تعیین کند، می تواند گزینه ای را انتخاب کند که از نظر کل شاخص ها بهینه باشد.
معایب تصمیم گیری چند شاخصه جبرانی
- پیچیدگی بیشتر: تخصیص وزن های مناسب به شاخص ها ممکن است یک مسئله پیچیده باشد.
- حساسیت به داده ها: انتخاب گزینه بهینه به داده های ورودی حساس است.
تصمیم گیری چند شاخصه غیرجبرانی
در تصمیم گیری چند شاخصه غیرجبرانی، تصمیم گیرنده حاضر به تبادل بین شاخص ها نیست و هر شاخص به طور مستقل از سایر شاخص ها مورد ارزیابی قرار می گیرد.
به عنوان مثال، اگر یک تصمیم گیرنده در حال انتخاب یک خودرو است، ممکن است به دو شاخص قیمت و کیفیت توجه کند. اگر یک خودرو از نظر قیمت بسیار ارزان باشد، اما از نظر کیفیت بسیار ضعیف باشد، تصمیم گیرنده ممکن است آن خودرو را انتخاب نکند، حتی اگر قیمت آن خودرو بسیار پایین تر از سایر خودروهای موجود باشد.
تصمیم گیری چند شاخصه غیرجبرانی تصمیم گیری چند شاخصه غیرجبرانی تصمیم گیری چند شاخصه غیرجبرانی
مزایای تصمیم گیری چند شاخصه غیرجبرانی
- ساده تر از تصمیم گیری چند شاخصه جبرانی است.
- برای مسائلی که تصمیم گیرنده حاضر به تبادل بین شاخص ها نیست، مناسب است.
- برای مسائلی که شاخص ها دارای واحدهای سنجش متفاوتی هستند، مناسب است.
معایب تصمیم گیری چند شاخصه غیرجبرانی
- ممکن است منجر به انتخاب گزینه ای شود که از نظر کل شاخص ها بهینه نباشد.
- ممکن است منجر به انتخاب گزینه ای شود که از نظر تصمیم گیرنده رضایت بخش نباشد.
انتخاب نوع تصمیم گیری چند شاخصه مناسب به عوامل مختلفی بستگی دارد، مانند ماهیت مسئله، تعداد شاخص ها، نوع شاخص ها و ترجیحات تصمیم گیرنده.
بیشتر بدانیم
روش های تصمیم گیری چند شاخصه غیرجبرانی
روش های مختلفی برای تصمیم گیری چند شاخصه غیرجبرانی وجود دارد. برخی از این روش ها عبارتند از:
- روش پرموتاسیون
- روش لکسیکوگراف
- روش انتخاب سریع
- روش رتبه بندی
- روش ماکسی ماکس
- روش ماکسی مین
- روش تسلط
روش پرموتاسیون
در روش پرموتاسیون، تمامی جایگشت های ممکن از گزینه ها در نظر گرفته می شوند و گزینه ای که بیشترین امتیاز را کسب کند، به عنوان گزینه بهینه انتخاب می شود. این روش ساده ترین روش تصمیم گیری چند شاخصه غیرجبرانی است، اما ممکن است زمان زیادی برای اجرای آن صرف شود، به خصوص اگر تعداد گزینه ها زیاد باشد.
روش لکسیکوگراف
در روش لکسیکوگراف، گزینه ها به ترتیب اولویت از نظر شاخص ها ارزیابی می شوند. در ابتدا، گزینه ای که از نظر شاخص با بالاترین اولویت بهترین باشد، انتخاب می شود. سپس، از بین گزینه های باقی مانده، گزینه ای که از نظر شاخص با دومین اولویت بهترین باشد، انتخاب می شود و به همین ترتیب ادامه می یابد. این روش ساده و سریع است، اما ممکن است منجر به انتخاب گزینه ای شود که از نظر سایر شاخص ها عملکرد ضعیفی داشته باشد.
روش انتخاب سریع
در روش انتخاب سریع، گزینه ای انتخاب می شود که از نظر حداقل شاخص ضعیف ترین باشد. این روش سریع و ساده است، اما ممکن است منجر به انتخاب گزینه ای شود که از نظر سایر شاخص ها عملکرد خوبی داشته باشد.
روش رتبه بندی
در روش رتبه بندی، هر گزینه بر اساس شاخص ها رتبه بندی می شود. سپس، گزینه ای انتخاب می شود که بیشترین رتبه را کسب کند. این روش ساده و سریع است، اما ممکن است منجر به انتخاب گزینه ای شود که از نظر سایر شاخص ها عملکرد ضعیفی داشته باشد.
انتخاب روش مناسب برای تصمیم گیری چند شاخصه غیرجبرانی به عوامل مختلفی بستگی دارد، مانند ماهیت مسئله، تعداد شاخص ها، نوع شاخص ها و ترجیحات تصمیم گیرنده.
تصمیم گیری چند شاخصه غیرجبرانی تصمیم گیری چند شاخصه غیرجبرانی تصمیم گیری چند شاخصه غیرجبرانی
روش ماکسی ماکس
روش ماکسی ماکس (MaxiMax) یک روش تصمیم گیری چند شاخصه غیرجبرانی است که بهترین گزینه را براساس بهترین شاخص مشخص می کند. در این روش، تصمیم گیرنده معتقد است که بهترین گزینه، گزینه ای است که در تمامی شاخص ها بهترین عملکرد را داشته باشد.
روش ماکسی مین
روش ماکسی مین (MaxiMin) یک روش تصمیم گیری چند شاخصه غیرجبرانی است که بهترین گزینه را براساس بدترین شاخص مشخص می کند. در این روش، تصمیم گیرنده معتقد است که بهترین گزینه، گزینه ای است که در بدترین شاخص، عملکرد بهتری داشته باشد.
روش تسلط
روش تسلط (Dominance) یک روش تصمیم گیری چند شاخصه غیرجبرانی است که برای غربالگری اولیه گزینه ها استفاده می شود. در این روش، یک گزینه بر گزینه دیگر تسلط دارد اگر در تمامی شاخص ها یا در تمامی شاخص های مهم تر، بهتر از آن گزینه باشد.
تصمیم گیری چند شاخصه غیرجبرانی تصمیم گیری چند شاخصه غیرجبرانی تصمیم گیری چند شاخصه غیرجبرانی
جمع بندی
تصمیم گیری چند شاخصه غیرجبرانی یک روش ساده و کارآمد برای تصمیم گیری در مسائلی است که تصمیم گیرنده حاضر به تبادل بین شاخص ها نیست. این روش برای مسائلی که شاخص ها دارای واحدهای سنجش متفاوتی هستند، نیز مناسب است.
از مشاوره با ما پشیمان نمی شوید
خدمات فرابگیر
- تبلیغات در فضای مجازی گوگل، اینستاگرام و فیس بوک.
- مدیریت صفحات اجتماعی اینستاگرام و فیس بوک.
- برنامه نویسی حرفه ای با جدیدترین متدهای روز دنیا
- طراحی وب سایت و سئو نمودن مطالب با جدیدترین راهکارها برای بازدید حداکثری مطالب
- خدمات طراحی سربرگ؛ کار ویزیت، لوگو و بسته مدیریتی
- پروژهای دانشجویی در زمینه تحقیق در عملیات، آمار و تصمیم گیری چندمعیاره
- آموزش مجازی برای کاربران در زمینه های درخواستی دوره های موجود در وب سایت
باعث افتخارست که مجموعه ما تا کنون بیش از ۱۲۰۰۰ پروژه موفق در زمینه های متخلف ارائه نموده است که با مراجعه به بخش نمونه کارها در دسترس شما عزیزان قرار گرفته است. در صورتی که تصور می کنید پروژه مورد نظر شما در این دسته بندی ها قرار ندارد با تماس با تیم حرفه ای ما می توانید از مشاوره رایگان بهره مند گردید.
سوالات پرتکرار
تصمیم گیری چند شاخصه چیست؟
تصمیم گیری چند شاخصه (MADM) به فرآیند انتخاب یک گزینه از میان گزینه های موجود براساس چندین شاخص مختلف گفته می شود. این شاخص ها ممکن است کمی یا کیفی باشند و ممکن است دارای واحدهای سنجش متفاوتی باشند.
انواع تصمیم گیری چند شاخصه کدامند؟
تصمیم گیری چند شاخصه به دو دسته کلی جبرانی و غیرجبرانی تقسیم می شود.
*تصمیم گیری چند شاخصه جبرانی: در تصمیم گیری چند شاخصه جبرانی، تصمیم گیرنده می تواند با تخصیص وزن های مختلف به شاخص ها، نقطه ضعف یک شاخص را با مزیت یک شاخص دیگر جبران کند.
*تصمیم گیری چند شاخصه غیرجبرانی: در تصمیم گیری چند شاخصه غیرجبرانی، تصمیم گیرنده حاضر به تبادل بین شاخص ها نیست و هر شاخص به طور مستقل از سایر شاخص ها مورد ارزیابی قرار می گیرد.
روش های تصمیم گیری چند شاخصه جبرانی کدامند؟
برخی از روش های تصمیم گیری چند شاخصه جبرانی عبارتند از:
*روش اندازه گیری فاصله: در این روش، فاصله بین هر گزینه و نقطه آرمانی محاسبه می شود و گزینه ای انتخاب می شود که کمترین فاصله را داشته باشد.
*روش برنامه ریزی خطی چند هدفه: در این روش، مسئله تصمیم گیری به یک مسئله برنامه ریزی خطی چند هدفه تبدیل می شود و گزینه ای انتخاب می شود که ارزش هدف های آن حداکثر یا حداقل شود.
*روش تحلیل شبکه ای: در این روش، مسئله تصمیم گیری به یک شبکه تبدیل می شود و گزینه ای انتخاب می شود که جریان کل شبکه را حداکثر یا حداقل کند.
روش های تصمیم گیری چند شاخصه غیرجبرانی کدامند؟
برخی از روش های تصمیم گیری چند شاخصه غیرجبرانی عبارتند از:
*روش ماکسی ماکس: در این روش، بهترین شاخص برای هر گزینه شناسایی می شود و گزینه ای انتخاب می شود که بهترین شاخص را داشته باشد.
*روش ماکسی مین: در این روش، بدترین شاخص برای هر گزینه شناسایی می شود و گزینه ای انتخاب می شود که بدترین شاخص کمتری داشته باشد.
*روش تسلط: در این روش، گزینه هایی که بر هیچ گزینه دیگری تسلط ندارند، حذف می شوند و گزینه باقی مانده به عنوان بهترین گزینه انتخاب می شود.
مزایای تصمیم گیری چند شاخصه کدامند؟
مزایای تصمیم گیری چند شاخصه عبارتند از:
*امکان در نظر گرفتن تمام عوامل موثر در تصمیم گیری
*کاهش احتمال تصمیم گیری اشتباه
*افزایش رضایتمندی تصمیم گیرنده
معایب تصمیم گیری چند شاخصه کدامند؟
معایب تصمیم گیری چند شاخصه عبارتند از:
*پیچیدگی بیشتر
*حساسیت به داده ها
*عدم امکان دستیابی به بهترین راه حل
کاربردهای تصمیم گیری چند شاخصه کدامند؟
تصمیم گیری چند شاخصه در بسیاری از مسائل زندگی روزمره کاربرد دارد. برخی از کاربردهای تصمیم گیری چند شاخصه عبارتند از:
*انتخاب شغل
*خرید خانه
*انتخاب دانشگاه
*انتخاب همسر
*سرمایه گذاری
چگونه می توان روش تصمیم گیری چند شاخصه مناسب را انتخاب کرد؟
انتخاب روش تصمیم گیری چند شاخصه مناسب به عوامل مختلفی بستگی دارد، مانند ماهیت مسئله، تعداد شاخص ها، نوع شاخص ها و ترجیحات تصمیم گیرنده
چگونه می توان وزن های شاخص ها را تعیین کرد؟
تعیین وزن های شاخص ها یک فرآیند ذهنی است که به ترجیحات تصمیم گیرنده بستگی دارد. برخی از روش های تعیین وزن های شاخص ها عبارتند از:
*روش دلبخواهی: در این روش، تصمیم گیرنده به صورت دلخواه وزن های شاخص ها را تعیین می کند.
*روش دلفی: در این روش، نظرات خبرگان در مورد وزن های شاخص ها جمع آوری می شود.
*روش تحلیل سلسله مراتبی: در این روش، تصمیم گیرنده به صورت سلسله مراتبی، اهمیت شاخص ها را تعیین می کند.
چگونه می توان تصمیم گیری چند شاخصه را بهبود بخشید؟
برای بهبود تصمیم گیری چند شاخصه، می توان اقدامات زیر را انجام داد:
*تقویت مهارت های تصمیم گیری
*استفاده از نرم افزارهای تصمیم گیری چند شاخصه