روش EDAS
تکنیک Evaluation Based on Distance from Average Solution) EDAS) به معنی ارزیابی بر اساس فاصله از میانگین راه حل می باشد. این تکنیک اولین بار توسط مهدی کشاورز قرابایی و همکاران در سال 2015 ارائه شد.
در روشهایی همانند تاپسیس و یا ویکور ما گزینه مطلوب را بر اساس فاصله از ایده آل مثبت و منفی می سنجیم، یعنی گزینه ای مطلوب است که کمترین فاصله را از ایده آل مثبت و بیشترین فاصله را از ایده آل منفی دارد.
اما در روش ایداس (EDAS) بهترین راه حل مربوط به فاصله از میانگین راه حل (AV) است.
در این روش ما نیازی به محاسبه ایده آل مثبت و منفی نداریم بلکه دو معیار را برای ارزیابی مطلوب بودن گزینه ها در نظر می گیریم؛ اولین اندازه گیری فاصله مثبت از میانگین (PDA) است و دوم فاصله منفی از میانگین (NDA) است.
این اقدامات می تواند تفاوت بین هر گزینه و راه حل متوسط را نشان دهد.
ارزیابی گزینه ها با توجه به ارزش بالاتر PDA و مقادیر پایین تر NDA صورت می گیرد مقادیر بالاتر PDA و یا مقادیر کمتر NDA نشان دهنده این است که آن گزینه بهتر است.
اولین گام در این روش همانند روشهای مشابه، تشکیل ماتریس تصمیم است یعنی ماتریس معیار-گزینه. ماتریسی که ستون های آن معیارها و سطرهای آن گزینه های پژوهش هستند.
گام های روش ایداس
این تکنیک در زمره روش های معیار گزینه ای می باشد یعنی هدف آن رتبه بندی گزینه های مساله تصمیم گیری است. در این روش همچنین باید وزن معیارها نیز از قبل محاسبه شده باشد پس از ورودی های این روش عبارتند از:
- وزن معیارها
- ماهیت معیارها از نظر مثبت و منفی بودن
- ماتریس تصمیم
گام اول: تشکیل ماتریس تصمیم
اولین گام در این روش تشکیل ماتریس تصمیم است همانطور که در رابطه زیر دیده می شود ماتریس تصمیم این روش در واقع ارزیابی هر گزینه نسبت به هر معیار است مثلا X12 ارزیابی گزینه اول نسبت به معیار دوم است. این ماتریس تصمیم توسط اعداد واقعی و یا طیف های کلامی تکمیل می شود.
روش EDAS
گام دوم: محاسبه میانگین راه حل معیارها
در این گام با استفاده از رابطه زیر میانگین راه حل برای معیارها محاسبه می شود که در واقع همان میانگین داده ها برای هر ستون معیار می باشد.
گام سوم: محاسبه PDA و NDA
در این گام با استفاده از روابط زیر مقادیر فاصله مثبت از میانگین (PDA) است و فاصله منفی از میانگین (NDA) را محاسبه می کنیم.
اگر معیار جنبه مثبت داشته باشد از رابطه زیر استفاده می شود. جنبه مثبت یعنی افزایش معیار باعث سود گردد.
اگر معیار جنبه منفی داشته باشد از رابطه زیر استفاده می شود. جنبه منفی یعنی کاهش معیار باعث سود گردد.
گام چهارم: محاسبه مقادیر SP و SN
در این گام با استفاده از روابط زیر مقادیر SP و SN محاسبه می شود در واقع این گام وزن دار کردم مقادیر PDA و NDA مرحله قبل می باشد و باید وزن معیارها در این متغیرها ضرب شود.
گام پنجم: محاسبه مقادیر نرمال SP و SN
در این گام با استفاده از روابط زیر مقادیر SP و SN که در مرحله قبل محاسبه شد را نرمال می کنیم
گام ششم: رتبه بندی نهایی گزینه ها
در این بخش با استفاده از رابطه زیر امتیاز نهایی گزینه ها را محاسبه و سپس آن ها را رتبه بندی می کنیم.
مثال روش EDAS
مثال این روش از مقاله An integrated method using MACBETH and EDAS methods for evaluating steam boiler alternatives استخراج شده است.
در گام اول با استفاده از روش MACBETH اوزان معیارها محاسبه شده است. در ادامه با استفاده از روش EDAS رتبه بندی صورت پذیرفته است.
گام اول
گام دوم
گام سوم
گام چهارم
گام پنجم
گام ششم